Vaarwel feminisme, het waren prachtige jaren samen

Vrijdag schreef Eddy Terstall deze vlijmscherpe column over feministische solidariteit met vrouwen in landen waar de islam de grootste religie is. Of beter gezegd, over het gebrek daaraan. Ik tweette dat ik het als feministe hartgrondig met hem eens was.
Dat werd een weekend met honderden mentions, veel positief maar ook heel veel negatief. Vooral feministes die zich aangesproken voelden door de column, reageerden als door een wesp gestoken. Allerlei tegenargumenten vlogen me om de oren. Geen enkele overtuigde me. Ik vat ze hieronder samen.

1. “Terstall is een man dus moet zijn mond houden”
Het hele idee van feminisme is voor mij altijd geweest dat mensen als individu worden gezien, en niet afgewezen worden op basis van sekse.

2. “We moeten onze cultuur niet aan anderen opleggen”
In een extreem geval werd dit zelfs geformuleerd als: “we moeten anderen niet onze vrijheden opleggen”. Ja, dat stond er echt.
Hoe dan ook, Terstall sprak over vrouwen die zelf voor hun vrijheden vechten.
En zoals Kenan Malik het perfect zegt: “What is really racist is the idea that only nice white liberals want to challenge religion or can handle satire and ridicule.”

3. “Bah, moslima’s kunnen wel voor zichzelf spreken!”
Eddy Terstall schreef niet over moslima’s, maar over vrouwen in landen waar islam de grootste religie is. Dat is iets anders. Landen als Iran en Saoedie-Arabië zijn dictaturen die niet bepaald enthousiast toestaan dat feministes voor zichzelf spreken. Toch doen moedige vrouwen het. Terstall geeft de woorden van een aantal van hen weer in zijn column.

4. “Ik weiger altright in de kaart te spelen”
In Nederland worden vrouwen met een migrantenachtergrond bizar genoeg vaak geframed als ‘te rechts’ zodra ze een feministisch standpunt over de islam innemen. Zelfs als hun standpunt zo ongeveer is wat feministische en linkse standpunten in Nederland zijn over gristenen en katholieken.
Het volgende Twittergesprek is écht gebeurd, nadat ik iets zei over vrouwenrechten in islam.
Feministe X, tegen mij: “Wie ben jij om namens moslima’s te spreken? Dat kunnen ze heel goed zelf”
Moslima reageert in gesprek: “Ik ben het met Marieke eens”
Feministe X tegen moslima: “Jij bent zo naïef, je laat je voor een extreemrechts karretje spannen.”

5. “Onzin! Kijk naar deze moslimtopvrouw!”
“Moslima Yacob wordt president van Singapore en Nederland heeft amper vrouwelijke lijsttrekkers. Maar laten we vooral moslima’s “bevrijden”,” schreef iemand. Ik zeg er maar even bij dat ‘bevrijden’ sarcastisch bedoeld was, je weet tegenwoordig maar nooit. Hoe dan ook, zijn tekst raakt kant noch wal.
Terstall schreef over vrouwen die vechten voor gelijke rechten in landen waar islam de grootste religie is.
Yacob is een moslima die president wordt van een niet-islamitisch land.

6. “Alsof we het hier in Nederland zo goed doen”
Nee, we doen het zeker nog niet perfect in Nederland. Ook hier is nog genoeg te doen. Laten we daarbij zowel kijken naar het aantal vrouwen in de top als naar vrouwen die in huwelijkse gevangenschap of in gevaar van gedwongen achterlating leven. Ook dat is Nederland.

7. “Logisch om niet te demonstreren voor buitenland, daar hebben we geen invloed”
Dit punt zou overtuigender zijn als we niet net een Women’s March tegen Trump achter de rug hadden. “Maar de Women’s March was internationaal solidair! Want een protest tegen de global gag rule!” zei iemand. De global gag rule is een regel voor het intrekken van Amerikaanse subsidie aan internationale vrouwenprojecten, dat klopt. Even goed marcheer je dan toch alleen tegen Amerikaans beleid, en niet tegen dat van ayatollahs.

8. “Feminisme is voor mij dat ik mag doen wat ik zelf wil”
“Ik laat me niet voorschrijven wat ik moet doen. Ik doe wat mezelf interesseert.” Gelijk heb je. Wie heeft die keuzevrijheid trouwens voor je bevochten?

9. “Wie ben jij om andere feministes iets voor te schrijven? Wat doe jij dan zelf allemaal?”
De persoonlijke aanval nadat ik tweette dat ik, als feministe, het stuk van Terstall steengoed vond. Is altijd goed, zelfreflectie, en ik denk er zeker over na wat ik meer kan doen.
Om verdere misverstanden te voorkómen, ik wil mensen niets voorschrijven. Alleen ben ik inderdaad fanatiek in de mensenrechten voor iedereen m/v. En ik vind dat gelijkelijke solidariteit met álle vrouwen wereldwijd een vanzelfsprekend onderdeel van feminisme zou moeten zijn.

Maar, dames mede-feministes, geen zorgen. Na deze discussie gooi ik eindelijk de handdoek in de ring en noem ik mezelf geen feministe meer. Als feminisme ontaard is in “mannen moeten hun bek houden”, dan pas ik ervoor.

Dit is niet het feminisme van mijn moeder, die drie dagen per week werkte toen dat nog algemeen ontaard werd gevonden. Ze deed er gewoon nog een schepje bovenop naar fulltime. Mijn vader deelde intussen werk en zorg met haar. Op een volstrekt vanzelfsprekende manier.

Ze zouden allebei de vloer hebben aangeveegd met dit nieuwe, mannen-uitsluitende feminisme.

Sorry pap en mam, feministe kan ik mezelf niet meer noemen.

Humaniste is het voortaan. En als humaniste kan ik het dan, ten slotte, met één ding eens zijn.

10. Vrouwenrechten gaan iederéén aan, niet alleen vrouwen
En zo is het.
“Human rights are women’s rights and women’s rights are human rights.”

Foto: Florian Klauer, via Unsplash