Natuurlijk mag Wilders die cartoonwedstrijd organiseren. Natuurlijk is het een provocatie. Natuurlijk is het een poging aandacht te trekken.
Maar wat wordt daar nou helemaal mee gezegd?
Dat hij die cartoonwedstrijd mag organiseren, blijkt al uit het feit dat hij het gedaan heeft. We hoeven hier niet op te komen voor een recht op vrije meningsuiting, want die is al uitgeoefend. Anders was er wel een rechtszaak geweest. Dus om het recht van die vrijheid te verdedigen doet een beetje symbolisch aan. Het gaat niet om de provocateur, maar om de geprovoceerde. En daarin zijn verschillen in lengte van tenen te ontdekken, die er toe doen. De provocateur wordt vanzelf volgens de regels van de goede smaak gecorrigeerd – die regels bewegen overigens vrij mee met de staat waarin de samenleving verkeert.
Over de inhoud van de cartoons is niets bekend. Misschien zaten er goede, waarschijnlijk ook slechte bij. Maar dat een cartoon van nature provocatief is, wordt nauwelijks erkend. Het welzijn van een samenleving hangt vaak samen met de manier waarop men elkaars provocaties verdraagt. Een cartoon is een typisch product van zo’n samenleving. Het schuurt, doet een beetje pijn misschien, overdrijft, maar daardoor herbergt het een intrinsieke mate van humor die altijd de bedoeling heeft aan het denken te zetten. Het is de zachte hand van Ironie die gepaard gaat met zelfreflectie en -relativering.
Het zijn allemaal verworvenheden en waarden waar je pak m beet de Taliban niet snel op zult betrappen. Daar zit een verband in: Dogma’s verdragen dit niet. Wilders maakt zich niet schuldig aan dogmatiek.
Holocaust en Mohammed
Er werd ook een absurde vergelijking gemaakt met de holocaustcartoons en de mohammedcartoons.
Hieruit blijkt hoe groot de verwarring is. De holocaust is een daadwerkelijk feit waarbij 6 miljoen joden zijn vermoord vanwege hun jood-zijn. Die ‘holocaustcartoons’ waren bovendien destijds een vergelding en puur beledigend en antisemitisch bedoeld, als reactie op een spotprent in Charlie Hebdo.
Mohammed is een denkbeeldige profeet, die volgens een overlevering uit 750 n.C. niet afgebeeld zou mogen worden. Dit gelijk stellen aan elkaar is de waanzin voorbij. De moslims vallen niet over de inhoud van de cartoon, maar op voorhand al puur over het feit dát hij afgebeeld wordt. Het afbeelden van Mohammed is – zeker voor een niet-islamiet – géén racistische daad. Het feit dat dit soort prietpraat een serieus statement vormt, is behoorlijk bedenkelijk.
Details doen er toe.
Doodsbedreigingen en andere Gekkies
Door de eeuwen heen is vrijwel elke vooruitgang vooraf gegaan door provocatie. Dit kostte in het verleden menigeen letterlijk de kop, maar als de meme sterk genoeg was, bleef deze de.. tja – de kop op steken. Hieruit bleek dat ideeën uiteindelijk sterker zijn dan mensen en ze de boodschapper altijd overleven. Daarom zijn pogingen om mensen monddood te maken zo zinloos – the cat is already out of the bag.
Aandacht trekken hoort bij politiek bedrijven en of je nou naakt op een piano gaat liggen of een ode poseert, het komt allemaal uit hetzelfde potje. Dat kun je meer of minder smaakvol doen – daar mag je dan een halve dag op los twitteren, maar is uiteindelijk zinloos en gaat voorbij de kern van de zaak.
Natuurlijk heeft Wilders helemaal niet ‘verloren’. Hij heeft nog maar eens perfect het bestaansrecht van zijn partij gedemonstreerd: de profeet staat boven de Nederlandse wet. Deze cartoonwedstrijd was voor de PVV een lakmoesproef: wanneer loopt het uit de klauw?
Natuurlijk is er wel een hele of halve ‘ gekkie’ te vinden die dan een doodsbedreiging uit. Proof of concept: check! Wat nou als er geen enkele moslim te vinden was die zou struikelen over die cartooncontest? Wat nou als iedere moslim had gezegd: ‘ tof idee – sterker nog, waar kan ik me inschrijven?’ Dan had Wilders zijn partij kunnen opheffen. Maar hij is niet gek, natuurlijk wist hij dat er doodsbedreigingen gingen komen. De enige verrassing was dat Pakistan (voormalig bondgenoot van de VS) als regering zich nogal uitgesproken opstelde, maar dat er ook landen (Iran, Irak) zich afzijdig hielden. Maar dat is allemaal invulling van de poppetjes.
Draaiboek
Het zou mij niet verbazen als Wilders dit allemaal van A tot Z heeft uitgedokterd en dat van het begin af aan ‘doodsbedreigingen’ het quod erat demonstrandum van het draaiboek zijn geweest.
Wat niet weg neemt dat het er wel degelijk toe doet wat de lengte van iemands tenen is. Dat er nu openlijk onderscheid gemaakt wordt tussen cartoons over de paus en Mohammed is weer een groot verlies dat we als maatschappij te slikken hebben. Dit wordt nu dus hardop gezegd. Je kunt de angst ruiken. Het lijkt er steeds meer op dat we dit gewoon maar accepteren. Onbewust zijn we op de verkeerde plek eelt aan het kweken.
Wilders had de wedstrijd gewoon moeten laten doorgaan. Anders had je er niet aan moeten beginnen. Nu lijkt het alsof het als een verrassing komt en dat maakt het schijnheilig. Maar zijn kiezers zullen het hem niet kwalijk nemen, want die zien hun angst bevestigd. En zo zijn we beland in een debat tussen bange mensen en naïeve mensen. What could possibly go wrong?
