Commentaar van Snuffelvos (NAW bij redactie bekend) op de reactie van Bart Slagter (D66, kandidaat voor de provinciale Staten in Groningen 2015) op Op de valreep: Plebspraat redt de politiek! De reactie van Bart is cursief.
Tip 1: Ga het gesprek niet uit de weg en wees consequent
Durf:
Ik kan me niet vinden in de opmerking dat D66 alles wat met de islam te maken heeft goed praat en al zeker niet als het gaat om radicale islam. Keer op keer wordt door D66 gewezen op de gelijke rechten van bijv. vrouwen of gays. Daarentegen denk ik wel dat we iets moeten organiseren voor de opvang en hulp aan mensen die uit een geloof willen of moeten stappen bijv. omdat ze gay zijn. De Nederlandse wet staat boven elke religie.
Ik denk ook niet dat D66 alles goedpraat. Maar wel dat D66 te snel voorbij gaat aan de link tussen religie en gedrag. Benoem specifieke problemen met de specifieke ideeën. Snel ‘religie in onderschikt aan de de Nederlandse wet, gelijke rechten!’ roepen of ‘onderwijs, onderwijs en onderwijs!’ is het onderwerp veranderen naar een meer comfortabel gesprek waarin we religie veralgemeniseren. Religies zijn echter niet hetzelfde, en dus kan de kritiek erop ook niet altijd hetzelfde zijn (of in dezelfde mate). Specifieke probleemideeën vragen om specifieke antwoorden. Overigens ben ik een groot voorstander van een uitstapprogramma voor ex-religieuzen. Wanneer dat nodig is en om wat voor reden dan ook.
Show the liberal way:
D66 stelt volgens mij altijd de individuele mensenrechten voorop. Pechtold profileert zich als tegenstander van Wilders, maar niet op de persoon maar op zijn gedachtegoed. Dat PVV gedachtegoed is tegen het gedachtegoed van elke sociaal liberaal. En dat is D66.
Pechtold speelt op de man. Ik ben genoeg politiek junkie om dat met zekerheid te zeggen.
D66 praat niet zoveel over welke religie dan ook. We zijn geen religieuze partij en gaan uit van onze eigen visie op ons land of de aarde. We hebben een beeld voor de toekomst en daarvoor hoeven we ons niet af te zetten tegen welke religie dan ook, tenzij dat strijdig is met de grondwet en andere wetten. Het wel of niet volgen van welke religie dan ook, is een persoonlijke keuze voor iedereen.
Voor ieder andere opvatting of gedachtegoed zou dit een belachelijke opstelling zijn. Religies zijn opvattingen over de werkelijkheid en de gevolgen van de opvattingen (rituelen, gedrag, et cetera). Gelijk andere opvattingen is het juist de taak van politici hier iets van te vinden wanneer opvattingen (en het gedrag dat daar een direct of indirect gevolg van is) schadelijk is. Zoals Boris van der Ham al schreef: Het is een teken van politiek correcte schroom of kwalijke onverschilligheid om het debat over religieuze tolerantie aan de gematigde moslims over te laten. Dat debat gaat immers iedereen aan.
Laten hier ook vooral opvattingen en gedrag ook scheiden. Wat het gaat natuurlijk niet alleen of het gedrag tegen de wet of grondwet is. D66 zou een gedachtegoed dat stelt dat blanke mensen alleen zouden moeten trouwen met blanke mensen bestrijden. Het is niet verboden om die gedachten te hebben en D66 gaat niet voor burgers bepalen wie ze mogen trouwen. Toch zal D66 hier wat van vinden. Trek die lijn consequent door. Daar hoeft D66 niet DE islam of HET christendom voor aan te vallen, maar die specifieke ideeën. Gelovigen die geen schadelijke opvattingen hebben en/of deze niet uitdragen zijn niet het probleem. Dan is religie een kwestie van persoonlijke smaak.
Zeg dan ook welke ideeën je verwerpt. Ieder gedachtegoed waarin wordt gesteld dat mensen eeuwig gestraft zullen worden voor het zijn van praktiserend homoseksueel bijvoorbeeld, zou D66 moeten verwerpen gelijk andere idiote ideeën. Iedere gedachtegoed dat stelt dat je eeuwig zal branden wanneer mensen niet geloven wat ze moeten geloven, daar zou D66 zich tegen moeten verzetten. Dit is niet veel anders dan D66 die zich verzet tegen racisme en zich leent voor anti-racistische programma’s.
Nogmaals: gedrag is soms heel goed te herleiden naar specifieke opvattingen. Alleen tegen ‘religieus gedrag dat tegen de wet is’ afzetten is niet genoeg. Religies horen gewoon als iedere andere opvatting in de arena van de ideeënstrijd. Dus de vraag die ook D66’ers zich zouden moeten stellen: Maar wat vind jij eigenlijk van de islam?
En echte volledig dekkende analyse op de onvrede, zou ik ook wel willen hebben. Ik betwijfel wel of die bestaat. De onvrede wordt door heel veel zaken veroorzaakt en is ook nog eens sterk afhankelijk van ieder individu. Individuen, die ook nog wel een sociaal wenselijk antwoorden of zich laten leiden door nep nieuws.
Nepnieuws is voor mij een enorme rode lap. Voorstellen ter bestrijding van nepnieuws zijn vaak erger dan de kwaal. Een echte liberaal kan hier bijvoorbeeld niet voor zijn (vanuit de Europese Unie, beste D66!). Dat burgers hun vertrouwen kwijt in traditionele media en dat nep-nieuws in kracht toeneemt is een oorzaak/gevolg verhaal waarin traditionele media, instituties en politici zelf bakken boter op het hoofd hebben. Eens goed naar zichzelf kijken zou een goede eerste stap zijn.
Tip 2: Benoem de ideologieën die je bestrijdt en leg uit waarom
Het onderscheid maken tussen islam, islamisme en jihadisme, begrijp ik en deel ik. Maar ook christelijke geloven doen aan het winnen van zieltjes, maar dan zonder geweld. Denk bijv. aan de Jehova getuigen. Het kernpunt is het niet gebruiken van geweld en het respect hebben voor anderen, ook als die een andere overtuiging hebben dat jijzelf. Dat moet het uitgangspunt zijn waar D66 voor staat en dat doen we ook. Kijk maar naar Jan Terlouw. Geweld is in Nederland niet toegestaan en groepen die daartoe oproepen moeten dat merken omdat ze voor de Rechter moeten verschijnen. Zo hebben we dat gelukkig in ons mooie land geregeld.
Dit is een klassiek whataboutism. Het veralgemeniseren van religie om de discussie gemakkelijker te maken. Alle religie op een hoop gooien is een gebrek aan nuance. De reactie ‘maar de christenen ook’ is voor mij enorm vermoeiend. Het gaat niet om het winnen van zieltjes. Het gaat om het verspreiden van schadelijk ideeën. En sommige ideeën zijn in uitwerking schadelijker dan andere. Over Jehova getuigen kan ik het een en ander zeggen (die slaan inmiddels mijn huis over), maar er is een reden waarom niemand wakker ligt van deze club.
Het gebruiken van geweld is NIET het kernpunt. Er zijn talloze sociale problemen met specifieke religieuze ideeën die niet direct leiden tot geweld of daartoe oproepen. Naar mijn mening is geweld juist een relatief klein probleem. Het is niet zo dat wanneer gelovigen niet oproepen tot geweld, andere opvattingen irrelevant zijn. Pvv roept ook niet op tot geweld, toch ziet D66 de noodzaak tot tegenspraak. Het gaat erom welke ideeën schadelijk zijn, voor de samenleving als geheel, maar ook voor bijvoorbeeld de kinderen, homo’s en vrouwen in eigen kring.
De Wilders obsessie
Wilders is de leider van de PVV en de PVV is Wilders (het enige lid). In verkiezingsstrijd bestrijd je ook Wilders. Maar zoals eerder gezegd het gaat niet om Wilders om om zijn ideeën. Foute/onmogelijke oplossingen zeggen inderdaad niks over de problemen die mensen hebben. Ik denk dat D66 voor vele problemen een oplossing heeft.
Ik onderken niet zozeer dat Pechtold moslims verdedigt, maar wel het recht om moslim te mogen zijn of de koran te lezen. De moslim die gediscrimineerd wordt om zijn godsdienst kan tegelijk de man zijn die homo’s veroordeelt. Bescherm zijn recht in het eerste, eis van hem zijn plicht in het tweede”. Uiteraard, zoals eerder gezegd, de wet in Nederland is leidend.
Ik vind dat D66 teveel denkt met de sociaal-economische weg oplossingen te bieden. Dat je door onderwijs en kansen je de onvrede kan terugdraaien. Dat berust op een misvatting: Opleiding en een baan zal het wantrouwen tegen experts, de politiek en grote bedrijven niet verkleinen. Daarnaast zou je ook kunnen stellen (er daar is genoeg onderzoek over) dat juist onderwijs, en toegang tot meer middelen en technologie, ervoor zorgt dat gelovigen sneller radicaliseren. Onderwijs kan zo juist voor meer radicalisme zorgen. Onderwijs is deel van de oplossing, maar dan om kritisch te leren denken. Niet als een klaarstoomcursus voor je carrière.
Sloop identiteitspolitiek en daag onliberale ideeën uit
Ik geloof dat er niemand binnen D66 is die het bestaan van haat-imans, ronselpraktijken voor terroristen of mogelijke parallelle samenlevingen, ontkend. Dit kan je niet tegengaan zonder de ideologie te benoemen en af te keuren. Bagatelliseren helpt niet, maar onnodig angst oproepen helpt ook niet. Nogmaals de Nederlandse wet is leidend.
“Priorteer altijd free speech boven de belediging. Natuurlijk: fatsoensnormen zijn er óók, maar de cultuur van zelfcensuur in media, literatuur en politiek knaagt aan de wortel van de democratie”
Natuurlijk, free speech is leidend, maar een beetje onderling respect en vertrouwen kan ook geen kwaad.
Niets op aan te merken. Alleen laten we vooral respect hebben voor de menselijke waarde, maar niet voor opvattingen.
Tip 3: Toon een liberale, seculiere koers, gericht op het individu
D66 staat pál voor individuele mensenrechten m/v en Art 1 grondwet. Altijd gedaan en zal ze altijd blijven doen. Ik herken me niet in het beeld dat D66 regressief ‘linkse’ uitzonderingen maakt voor moslims als groep”. Ik ken de verhalen van mensen die uit een religie (moesten) stappen en dan opeens hun familie en vrienden vaarwel moesten zeggen. Dat zie je gebeuren bij meerdere religies, zoal Jehova getuigen, moslims, etc. Dat is natuurlijk belachelijk. Zoals eerder door mij gezegd, zouden die mensen wel wat meer steun mogen krijgen en onderzoek hiernaar is op zijn plaats. Misschien moeten we dat wat scherper neerzetten.
Maar: herbevestig de noodzaak van secularisme. D66 is voorstander van de seculiere samenleving. De sharia is strijdig met ons rechtssysteem en wordt dus verworpen. Maar wat doen we dan met de voorstanders van de invoering van de Sharia?
“De seculiere kieswijzer 2017 geeft aan dat D66 een goed seculier profiel heeft (veel meer dan bijvoorbeeld GroenLinks en PvdA), maar als het aankomt op (kritiek op) islamisme, wordt de boodschap niet uitgedragen. Toch een contraproductieve angst om een groepsidentiteit te beledigen?” Door die angst laat ik me als D66’er absoluut niet leiden.
Grote lijnen eens. Maar ook hier: de manier waarop religieuze stromingen omgaan met afvalligheid is niet gelijk en de problemen met afvalligheid is niet gelijk. En dat komt door specifieke ideeën (die overigens niet altijd theologisch, maar ook tribaal van aard kunnen zijn). Jehova’s in een adem noemen met moslims is geen nuance, maar juist gebrek aan nuance, aan oog voor specifieke problemen en de grootte daarvan.
Met betrekking tot universele mensenrechten en grondrechten is het van belang dat we altijd opnieuw kunnen beredeneren waarom zijn deze rechten belangrijk (per specifiek recht). De noodzaak van mensenrechten en de grondwet moet geen dogmatische verhaal zijn, maar juist deel van een continue rationele discussie. Want in de arena van dogmatiek zullen mensenrechten en grondwetten het verliezen van wetten met vermeende goddelijke oorsprong.
Tip 4: Vertel zélf #hoedan!
De overheid financiert religies niet. Dat past ook niet bij de seculiere samenleving. De vrijheid van onderwijs is verankert in de grondwet en is dus niet zo maar te wijzigen. Dat leidt ertoe dat alle scholen dezelfde financiering krijgen, dat zou je kunnen zien als financiering van religies, maar dat is te simpel. Er worden nl wel voorwaarden over het lesprogramma gesteld. D66 is kritisch op de vrijheid in het onderwijs zoals gesteld in de grondwet.
De vrijheid van geloof is verankerd in de grondwet en de universele rechten van de mens. Het veranderen daarvan is lastig en kost enorm veel inzet en we krijgen waarschijnlijk geen 2/3 meerderheid. Het roept bij gematigde gelovigen waarschijnlijk veel weerstand op. Ik zie geloof niet dat die weg veel oplost, alhoewel ik de gevolgde redenatie wel begrijp.
De overheid financiert religies niet direct. Maar via subsidies voor allerlei activiteiten (gesubsidieerde religielessen !) en culturele centra tot en met weten religieuzen toch fondsen ter werven. Daarnaast hebben religieuze genootschappen ANBI status, wat echt te belachelijk voor woorden is. Een kerkgemeenschap of moskee is geen algemeen nut beogende instelling (90% van de activiteiten), hoe belangrijk geloof ook voor gelovigen is.
Met betrekking tot vrijheid van onderwijs is de geschiedenis van de schoolstrijd van belang over het waarom en hoe. Dat het ‘verankerd is in de grondwet’ is overigens geen argument om principieel van door de staat gefinancierd confessioneel bijzonder onderwijs af te willen. Dat het daardoor lastiger is, is niet te ontkennen, maar niet onmogelijk. Zeker niet in de toekomst. Het is ook niet alsof deze geluiden niet bestaan en er geen politiek draagvlak is.
Over de voorwaarden m.b.t het lesprogramma kan ik kort zijn: De godsdienstonderwijs wordt op scholen niet niet getoetst door de onderwijs inspectie en wel betaalt door de overheid. Dit is directe financiering van religieuze dogma’s (wat natuurlijk qua inhoud varieert van een praktisch openbare katholieke scholen tot streng gereformeerde scholen).
En uiteindelijk moet een partij die opkomt voor het individu tegen dit type onderwijs zijn. Want zoals jullie eigen jongerenpartij ooit beargumenteerde (en sowieso een goede uiteenzetting is): ”Hoe diepgeworteld de opvatting van ouders ook is, kinderen moeten de ruimte krijgen zelf tot een afgewogen wereldbeeld te komen.”
Tot slot de vrijheid van religie. Wanneer de rechten van burgers consequent worden toegepast kunnen wij de vrijheid van geloof perfect garanderen zonder de het specifiek in de grondwet te hebben staat. Ik hoef maar naar de uitspraak rondom El Moumni te verwijzen dat de vrijheid van religie juist zorgt voor feitelijk bevoordeling. Dat het lastig veranderen is, betekent niet dat D66 hier niet principieel voor kan zijn EN praktisch naar kan handelen met oog op nieuwe wet en regelgeving.
Om tafel
Ik zou over deze thema’s met elkaar om tafel gaan zitten. Wie is daarvoor?
Graag! en als je de tijd heb, lees dan ook mijn artikelen over linkse islamkritiek en de afschaffing van godsdienstvrijheid (en een aantal andere principes voor een betere toekomst)
Snuffelvos!
