Brullen of blaten? Een avond met de Nederlandse Leeuw

Na een lange en veelbesproken voorgeschiedenis vertoonde hij zich op 19 januari in Rijswijk: De Nederlandse Leeuw. Het “allereerste particulier gefinancierde nationale burgerdebat” had alle 2000 kaartjes uitverkocht, wat volgens vriend en vijand een knap staaltje kan worden genoemd.

Over ongeveer al het andere waren vriend en vijand het fel oneens. Vriend noemde het een prachtig, breed en broodnodig partij-overstijgend debat over immigratie. Vijand noemde het een xenofobenfestijn en een racistenfeestje.

Zelf had ik bij aankondiging van het event een open sympathie voor het initiatief, dat nadrukkelijk zei links en rechts te willen samenbrengen. Zeker toen Jordan Peterson, destijds vooral bekend als free speech-voorvechter, als eerste spreker werd aangekondigd. In de loop der maanden echter, toen de ene na de andere spreker werd aangekondigd uit het in mijn ogen weinig diverse rechterrijtje, bekoelde mijn enthousiasme. Niets tegen rechts (ik word er zelf wel eens bij ingedeeld), wel tegen de eenzijdigheid. Met het bekend maken van Joost Niemöller als spreker gingen de luiken bij mij definitief dicht. Iedereen zijn vrijheid van meningsuiting, binnen de kaders van de wet; en ik mijn vrijheid om er niet naar te willen luisteren.

Maar toen.
Op Twitter vocht Patricia, bekend als @rivliv, voor een open mind tegenover dit event. Hoe kun je oordelen over iets waar je niet heen gaat? Hoe kun je klagen over eenzijdigheid als je zelf je stem niet laat horen? In een sportieve uitdaging beloofde zij op eigen kosten tien vrijkaartjes aan Leeuwkritische mensen.

Challenge accepted, Patricia. (En heel veel respect voor je actie. Dat is het dialoog zoeken waar ik van houd.)

Dresscode Nee

Vrijdagmiddag 19 januari, voor mijn kledingkast. Dresscode Hollands Hip. Sorry, maar wat is deze? Witte sokken in crocs? Jurkje met een legging? Oranje djellaba? Het meest Hollands is de dress code te negeren en te vinden dat ‘ze maar moeten nemen zoals ik ben,’ besluit ik.
De binnenkomst in Rijswijk verloopt vlot en met professionele beveiliging. Tassen doorzoeken, fouilleren. De grote zaal loopt langzaam vol, tweeduizend stoelen om een centraal, vierkant podium. Peterson zit al op een van de eerste rijen en wordt om handtekeningen en selfies gevraagd als een rock star.

In de zaal vooral mannen (87 procent, zegt de organisatie even later), veel jonge mannen in pakken. De sfeer is kalm en gemoedelijk. Ik heb nog niet het gevoel dat ik in een snoeiharde neonazi-bijeenkomst zit.

Bruggen te ver

Tegen zessen wordt het event geopend. Oranje jurken en het Wilhelmus. Dan kickt Bakas het event af. De toon wordt gezet met een bekend filmpje van een stoet migranten, begeleid door een komisch bedoeld (?) muziekje over money dat de wereld laat draaien. Mij stuit het erg tegen de borst. Hoe je ook denkt over migratie, de problematiek is complex, en lollig doen over de ruggen van voortploeterende mensen is me heel wat bruggen te ver. Wat daarna nog volgt is een lange speech over trends als de nieuwe industriële revolutie, oorlogseconomie, demografische oorlogsvoering en muren bouwen. Ik probeer echt op te blijven letten, maar het is vooral een staccato afvuren van eenzijdige, gespierde sweeping statements zonder analyse of onderbouwing.

Peterson voor openheid en eerlijkheid

Bakas loopt flink uit, maar eindelijk is-ie daar dan: de man van de dag on stage. Peterson, beroemd geworden om zijn standvastige verdediging van free speech (vind ik leuk) en in de slipstream daarvan ook om zijn conservatieve ideeën over bijvoorbeeld religie en gezin (vind ik niet zo leuk, maar leve de strijd der ideeën, en daar is Peterson net als ik erg van).
De hele speech is hier te zien (vanaf 2:46:00). Bij zijn uitstapjes langs Jung en Piaget ben ik de rode draad wel kwijt, maar wat ik onthoud uit zijn speech is zijn nadruk op het belang van open en eerlijk communiceren. Van ideeën tegenover elkaar durven zetten en de beste behouden.
“Onze” cultuur, de westerse, heeft zich daardoor kunnen ontwikkelen tot een cultuur die een van de meest eerlijke voor iedereen is in de wereldgeschiedenis. Niet perfect – wel een van de beste. En nieuwkomers in deze cultuur moeten we niet vertellen dat ze “zich aan moeten passen, omdat WIJ hier eerst waren.” Wat we wel moeten doen, is erkennen dat wij bevoorrecht zijn om deze regels van onze cultuur te hebben leren kennen. Dat wij gelukkig zijn in deze cultuur. En dat we van daaruit nieuwkomers verwelkomen in deze cultuur, en dat de voorwaarde daarvoor is zich die regels ook eigen te maken.
Helaas is Petersons speech veel korter dan die van Bakas, en daar is al het applaus en een set grote oranje klompen voor de spreker.

Morele dilemma’s

En dan beginnen de deelsessies. In groepen worden acht thema’s uitgediept, aan het einde van de avond moeten er 25 concrete oplossingen uit rollen.
De zaal wordt verdeeld in vier kwadranten en twee tijdsslots. Elke aanwezige kan in één sessie naar keuze deelnemen, en het andere slot pauze houden.

In mijn borst ontbrandt een morele strijd. Het thema Media en Publieke Opinie spreekt mij veruit het meest aan. Maar, er is een dikke vette maar: sprekers zijn Sid Lukkassen en Joost Niemöller. Beide zijn voor mij mensen die mijn morele meetlat (“No idea above scrutiny, no people beneath dignity” ~ Maajid Nawaz) al ver overschreden hebben. Ik hoef hen niet te horen.

“In for a penny, in for a pound” adviseert een vriend die ik via app om advies vraag. Gooi jezelf dan maar meteen in het diepe. Wat me over de streep trekt is dat ik zie dat Cemil Yilmaz (in blauw uitshirt van het Nederlands elftal) ook in deze sessie spreekt. Hij is een van de zeer weinige sprekers in het programma die hier nadrukkelijk niet voor eigen parochie spreekt. Dat alleen al neemt me voor hem in. Ook zie ik hem in het voorbijlopen van een andere sessie al flink weerwoord geven. Media en Publieke Opinie it is, dus.

Down the rabbit hole

De sessie begint met Lukkassen, en ik voel me als Alice down the rabbit hole. Ik beland in een parallel universum vol wantrouwen naar elites, alle media en schimmige mechanisaties van machten achter de schermen. En het gaat maar door. Ook Niemöller spreekt (lang) over machten en krachten om ons, het volk, monddood te maken. Cemil Yilmaz is een verademing in deze sessie: kort, to the point en (wat me een goed idee lijkt in een debatsessie) een voorstel tot discussie. Hij is voorstander van de strijd der ideeën, maar hij constateert dat zowel links als rechts selectief shoppen en beiden erg teergevoelig zijn bij kritiek. Zijn vraag: “Hoe geven we de ruimte aan alle meningen in de media, zonder haatzaaien en vooral zonder oproepen tot geweld?”
Tot mijn teleurstelling komt deze discussie niet van de grond. Lukkassen en Niemöller hebben al vrij veel tijd geabsorbeerd met hun rants. En onder de aanwezigen in de zaal lijkt het feit dát de MSM veel te links zijn al een vast gegeven. Tot echte discussie komt het verder niet. Online wordt er gestemd op wat deelnemers in hun telefoons hebben ingetikt, en dan is de tijd alweer om.

Stortvloed van statements

De moeheid begint bij mij nu aardig toe te slaan. Het event heeft interessante kanten, maar ik begin me bedolven te voelen onder een wagonlading uitgestorte, soms absurdistische statements. Van Bakas’ demografische oorlogsvoering tot Lukkassens “Chinese modellen van fijnmazige controle van burgers”, het dendert maar door.

Ik mis de onderbouwingen (“is dit eigenlijk wel zo?”), de analyses (hoe erg is het, wat zijn oorzaken en gevolgen), feiten en overdenkingen. Er is weinig rust, geen reflectie, geen van-alle-kanten-kijken.
Het IS allemaal zo en het MOET allemaal gestopt worden en VANDAAG gaan we zeggen hoe.

Als Rita Verdonk en Afshin Ellian het podium betreden om de voorgestelde oplossingen te bespreken, valt me op hoe veel daarvan er in verboden en verplichtingen worden gegoten. Het verbieden van religies die tegen de Nederlandse wet zijn, is er zo eentje. Hoe dan, vraag ik me af. Wat voegt het toe? Denken staat vrij en verboden handelingen zijn al strafbaar. Het is zo’n voorbeeld van vaststaande aannames en rechtlijnige antwoorden.

De kloof tussen vriend en vijand

Op de terugweg overweeg ik of hierin de kloof van vrienden en vijanden van de Leeuw is gelegen. De vrienden vinden oprecht dat hun geconstateerde problemen (bijvoorbeeld: islamisering, demografische oorlogsvoering) daadwerkelijke feiten zijn. Iedereen is echt welkom daarover mee te praten, maar hee, wat gek, links wil niet.

Op “links” worden deze vermeende zaken echter niet bij voorbaat als reëel aanwezige feiten gezien, en als het wel feiten zijn, niet per definitie als probleem.
Oftewel: de keuze van de problemen die opgelost moeten worden, is al een politiek statement op zich. (Hoeveel rechtse mensen zouden een kaartje hebben gekocht voor een klimaatevent met Al Gore, Anne Fleur Dekker en Jesse Klaver?).

Patricia, ik dank je voor je uitnodiging en je sportieve aanbod. Ik ben blij dat ik ben gegaan. Maar mijn hoofd blijft nog wel even tollen.

P.S. Aan Cemil Yilmaz

Cemil Yilmaz, ik hoor dat jij lijsttrekker van NIDA Den Haag bent. Als jij bent zoals ik jou gisteren als spreker leerde kennen, heb ik één vraag aan jou. Reik de hand aan Femmes for Freedom en Shirin Musa en ga ook met hen open in gesprek. Doe het beter dan NIDA Rotterdam – voor de rechten en vrijheid van alle vrouwen in jullie mooie stad.

Foto by Prince David via Unsplash